مرغ آمین

هاینریش هاینه، یک شاعر ایرانی تبعیدی

مطلب زیر بخشی از مقاله ای با همین عنوان در سایت مداد است. کل مقاله را اینجا بخوانید.

در هجدهم اکتبر سال 1819 در آلمان قانون مطبوعاتی تصویب شد به نام مصوبهء کارلسباد ( Karlsbad). مطابق این مصوبه اخبار، گزارش ها و مقالات می بایست پیش از انتشار به تصویب وزارتخانه ای برسند که در آن زمان به این گونه امور رسیدگی می کرد. در این مصوبه مجازات هایی هم برای اهل قلم در نظر گرفته بودند.
هاینریش هاینه شاعر شهیر آلمانی در اعتراض به این مصوبه که سانسور را در آلمان نهادینه می کرد به فرانسه مهاجرت کرد و بدین ترتیب به یک تبعید خودخواسته تن داد که تا پایان زندگانی اش به درازا کشید.

صد و پنجاه سال پیش هاینریش هاینه درگذشت.
مهمترین مضمون اشعار هاینه سانسور است. هاینه تا زنده بود برای آزادی بیان جنگید و قلم زد و در این راه دشواری ها و تحقیرها و رنج های بسیار بر خود هموار کرد.

....
هاینه اگر در زمانهء ما زندگی می کرد، می توانست شریف ترین شاعر ایرانی باشد. کسی مثل محمد علی سپانلو که از سانسور نهادینه شدهء دولتی دفاع می کند، هر چقدر هم که شعرش زیبا باشد، هاینه را در خود به قتل رسانده است. هاینریش هاینه یک شاعر ایرانی ست که در زادگاهش ایران هر دم به دست یک ایرانی بازاری و عافیت طلب به قتل می رسد، و با این حال همچنان بخشی از او در ما به زندگی ادامه می دهد با این قصد که به یادمان بیاورد که بدون آزادی بیان ادبیات می میرد. هاینه با همهء تناقض گویی هاش، به رغم خشم ویرانگرش همچنان شریف ترین شاعر تبعیدی جهان ماست. در صد و پنجاهمین سالگرد درگذشتش، هاینه در همهء شاعران تبعیدی جهان و در همهء شاعرانی که شعرشان بدون آزادی می میرد زنده است. او را قدر بشناسیم.