رمان نو

بنده در مطلب قبلی افاضهء مختصری در باب رمان نو کرده بودم. واضح است که ادعایی بیش از همان دو کلمه نداشتم.
لطفاً مقالهء عزیز معتضدی دربارهء الن رب گری یه را بخوانید که هم صاحب نظر است و هم همه را به زبان اصلی، فرانسه، مطالعه کرده است.

بعد از تحریر:
1-وقتی می‌خواستم آن چند کلمه را دربارهء ساروت بنویسم، توی جستجو هایم به برتون رسیدم. پیش خودم فکر کردم خواندن مانیفست سوررآلیسم آندره برتون به زبان فرانسه باید جالب باشد!
2- تعجب می کنم از –به قول نوردیده- اغوال که به این مطلب تا به حال لینک نداده‌اند. شاید به قدر کفایت آبکی نبوده!!

ناتالی ساروت

زنی با تحصیلات درخشان
ناتالی ساروت، از پیشگامان رمان نو است. در این گروه الن رب گری‌یه (تازه گذشته)، سلین، میشل بوتور ، مارگریت دوراس هم قرار می‌گیرند. هر چند هر کدام طرز خاص نوشتن خود را دارند. مثلاً الن رب گری‌یه به اشیا بیرونی و جزییات آن می‌پردازد و بر انتراع تأکید می‌کند و توصیفات ناتالی ساروت همه از حرکت‌های درونی و چیزی پیش از بروز احساسات است.
ناتالیا چرنیاک در سال 1900 از پدر و مادری یهودی در روسیه متولد شد. در آن زمان یهودی‌ها نمی‌توانستند در روسیه به دانشگاه بروند بنا براین به یک کشور خارجی، معمولاً سوئیس، می رفتند. پدر و مادر ناتالیا در دانشگاه ژنو با هم آشنا شدند. بعد به روسیه برگشتند و ازدواج کردند. پدرش دکترای شیمی داشت و مادرش نویسنده بود، داستان کوتاه و مقاله برای نشریات می‌نوشت. این دو، دو سال بعد از تولد ناتالیا از هم جدا شدند.
مادر به پاریس رفت و ناتالیا را هم با خود برد. ناتالیا تا شش سالگی هر سال دو ماه را پیش پدرش در روسیه می‌گذراند. در این زمان مادرش به روسیه برگشت و با یک تاریخدان ازدواج کرد. ناتالیا تا هشت سالگی در روسیه پیش مادر بود. بعد پدرش که به پاریس رفته و ازدواج کرده بود، بچه را پیش خود به فرانسه برد- حالا دیگر اسمش فرانسوی و ناتالی شده بود. تا این زمان ناتالی دو زبان فرانسه و روسی را خوب یاد گرفته بود. مادر نامادری اش که زنی فرهیخته بود، زبان آلمانی و انگلیسی را به او آموخت. او که دختری بسیار با استعداد بود، در چهارده سالگی دیپلم گرفت. به سوربن رفت و لیسانس زبان انگلیسی گرفت. بعد به دانشگاه آکسفور برای فوق لیسانس رفت (احتمالاً دوره را تمام نکرد). بعد از یک سال به دانشگاه برلین رفت و جامعه‌شناسی و تاریخ خواند. در 22 سالگی به فرانسه برگشت و در دانشگاه پاریس حقوق خواند و در 25 سالگی پروانهء وکالت گرفت و تا سال 1939 وکالت کرد.
به این ترتیب ناتالی ساروت آثار داستایفسکی، کافکا، جویس ، ویرجینیا وولف و پروست، یعنی عمده نویسندگانی را که از آن‌ها تأثیر گرفته است، به زبان اصلی خواند.
او در اکتبر 1999 در پاریس درگذشت.
....
یک روز یک لینک برای راقم این سطور فرستادند که بروم ببینم past life ام، کی بودم و چی بودم. رفتم دیدم یکی از کارهایم در 400-500 سال پیش، زندگی‌نامه نویسی بوده است!!

طبيعت، انسانيت، تراژدي

راستش منظورم از نقل مقاله ی زیر، یعنی بخشی از آن که اگر علاقه مند بودید بروید بقیه اش را بخوانید، بیشتر این است که از افاضات رولان بارت و الن رب گریه معمولا خواص( می خواستم بنویسم حلال زاده ها) سر در می آورند که در این میان مترجمین هم بی تقصیر نیستند.
این مقاله را خوشبختانه ابوالحسن نجفی ترجمه کرده است که کسی هنوز نتوانسته به ترجمه اش ایرادی بگیرد. پس اگر مقاله مفهوم نیست دیگر باید رفت و یقه ی نویسنده را گرفت و گرنه فهم ما که ایرادی ندارد.

طبيعت، انسانيت، تراژدي

آلن رب‌ـ گري‌يه
برگردان: ابوالحسن نجفي



ذکر مصيبت وسيله‌اي است براي پذيرفتن بدبختي بشري و آن را در کل زندگي جا دادن و لاجرم آن را موجه و مشروع ساختن (به صورت جبر يا حکمت يا تزکية نفس): امتناع از پذيرفتن تراژدي و جست‌وجوي وسايل بياني براي اغفال نشدن و به دام آن نيفتادن (وهيچ چيز فريب‌کارتر از تراژدي نيست) امروز از مهم‌ترين وظايف نويسنده است.

رلان بارت



قصد من در اين مقاله رد دلايل مخالفان رمان نو نيست، بلکه بيش از آن مي‌خواهم حد و مرز اين دلايل را مشخص و وجوه افتراق نظر خودم را از نظر آن‌ها روشن کنم. از جدل حاصلي به بار نمي‌آيد، اما اگر گفت‌وشنود واقعي ميسر شود نيايد از آن سرباز زد. و اگر از اين گفت‌وشنود هم حاصلي به بار نيايد دست‌کم مي‌توان سبب آن را دريافت.
نخست آيا در کلمة «انسانيت» به نام آن آثار ما را محکوم مي‌کنند فريبي به کار نرفته است؟ و اگر اين کلمه بي‌معني نباشد دقيقاً به چه معني است؟
کساني که آن را همواره به کار مي‌برند، کساني که آن را تنها ملاک ستايش و نکوهش قرار مي‌دهند تفکر مشخص (و محدود) دربارة انسان و موقعيت او در جهان و پديده‌هاي هستيش ـ را شايد به عمد ــ با نوعي اعتقاد به اصليت و مرکزيت انسان در مي‌آميزند و براساس آن مدعي مي‌شوند که هرچه در جهان هست معنايي يا دلالتي دارد، يعني شبکه‌اي از احساسات و افکار انساني به گرد اشياي جهان مي‌تنند. عقيدة آن‌ها را مي‌توان در دو جملة زير خلاصه کرد. اگر من بگويم:«جهان همان انسان است.» از هر گناهي پاک مي‌شوم. ولي اگر بگويم:«جهان همان جهان است و انسان هم فقط انسان است.» بي‌درنگ متهم به ارتکاب جنايت نسبت به بشريت خواهم شد.
جنايت عبارت از بيان اين عقيده است: چيزي در جهان هست که انسان نيست و با او هيچ سخني نمي‌گويد و هيچ‌وجه مشترکي با او ندارد. اصل جنايت در اين است که من اين جدايي و فاصله ميان انسان و اشياي جهان را ببينم و سعي نکنم که به آن «تعالي» ببخشم.
حال آثار ادبي چگونه مي‌توانند «غيرانساني» باشند؟ چگونه فلان داستان که انسان را به صحنه مي‌آورد و در هر صفحه، قدم به قدم، او را دنبال مي‌کند و کرده‌ها و ديده‌ها يا انديشه‌هاي او را شرح مي‌دهد ممکن است متهم به روگرداني از انسان شود؟ همين‌جا بگويم که آن‌ها با قهرمان داستان حرفي ندارند، يعني بر او ايراد نمي‌گيرند که چرا «غيرانساني» است، حتي اگر ديوانة مردم‌آزار يا جاني باشد.
اما اکنون نگاه اين مرد ـ قهرمان داستان ـ بر اشياي جهان خيره مي‌شود: آن‌ها را مي‌بيند اما نمي‌خواهد تصاحب کند، نمي‌خواهد با آن‌ها هيچ نوع توافق مشکوک يا تباني داشته باشد، از آن‌ها چيزي نمي‌پرسد و در ذهن خود نسبت به آن‌ها هيچ احساسي حاکي از سازگاري يا ناسازگاري نمي‌يابد. احياناً ممکن است آن‌ها را پايگاه هوس خود يا نگاه خود قرار دهد، اما نگاهش فقط ابعاد آن‌ها را مي‌بيند و هوسش نيز بر سطح آن‌ها قرار مي‌گيرد بي‌آن که در عمق آن‌ها فرو رود ـ زيرا چيزي در عمق آن‌ها نيست ـ و بي‌آن که آن‌ها را ندا دهد ـ زيرا آن‌ها پاسخي نخواهند داد.
بقیه اش را هم اینجا بخوانید .